Skrót nazwy / Symbol kwalifikacji: Instruktor wspinaczki sportowej
Status: włączona funkcjonująca
Rodzaj: cząstkowa
Kategoria: wolnorynkowe
Data włączenia do ZSK: 2023-01-18
Dokument potwierdzający nadanie kwalifikacji: Certyfikat kwalifikacji wolnorynkowej
Sektorowa Rama Kwalifikacji: Sport
Podstawa prawna włączenia kwalifikacji do ZSK: Obwieszczenie Ministra Sportu i Turystyki z dnia 4 stycznia 2023 r. w sprawie włączenia kwalifikacji rynkowej „Planowanie i prowadzenie zajęć ze wspinaczki sportowej” do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (Monitor Polski z dnia 2023-01-18 r., poz. 76)

#	Instytucje certyfikujące (IC)	Instytucje walidujące
1	Polski Związek Alpinizmu

1. Nazwa kwalifikacji rynkowej

Planowanie i prowadzenie zajęć ze wspinaczki sportowej

2. Nazwa dokumentu potwierdzającego nadanie kwalifikacji rynkowej

Certyfikat

3. Okres ważności dokumentu potwierdzającego nadanie kwalifikacji rynkowej i warunki przedłużenia jego ważności

Certyfikat jest ważny 5 lat. Warunkiem przedłużenia są:

odbycie doszkolenia unifikującego w wymiarze minimum 12 godzin zajęć na obiektach wspinaczkowych i 4 godzin wykładów, prowadzonego przez instytucje certyfikujące kwalifikację „Planowanie i prowadzenie zajęć ze wspinaczki sportowej” lub podmioty przez nie wskazane,
przedstawienie zaświadczenia o ukończenie kursu udzielania pierwszej pomocy w wymiarze nie mniejszym niż 8 godzin, nie wcześniej niż 3 lata przed przystąpieniem do recertyfikacji, zawierającego następujące tematy:
- ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca wypadku,
- ocena stanu poszkodowanego,
- kontrola czynności życiowych,
- postępowanie z poszkodowanym nieprzytomnym,
- podstawowe czynności podtrzymywania życia,
- postępowanie w przypadku zachorowań i stanów nagłych, bólu w klatce piersiowej, drgawek,
- postępowanie w przypadku krwotoków, poważnych ran, oparzeń i odmrożeń,
- postępowanie w przypadku urazów kostno-stawowych oraz urazów głowy i kręgosłupa,
przedstawienie aktualnego zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do uprawiania wspinaczki i prowadzenia zajęć,
przedstawienie wykazu potwierdzającego przejście przynajmniej 20 dróg o trudności minimum 7a w trakcie posiadania kwalifikacji. Odnowienie jest możliwe w okresie do 24 miesięcy od upłynięcia terminu ważności certyfikatu.

4. Poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji przypisany do kwalifikacji rynkowej oraz odniesienie do poziomu Sektorowej Ramy Kwalifikacji

4 poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji (PRK), 4 poziom Sektorowej Ramy Kwalifikacji w sektorze sport

5. Efekty uczenia się wymagane dla kwalifikacji rynkowej

Osoba posiadająca kwalifikację jest gotowa do samodzielnego planowania, organizowania i przeprowadzenia zajęć ze wspinaczki sportowej na drogach ubezpieczonych. Wspo- maga uczestników w procesie nauczania/uczenia się, m.in. udzielając wskazówek i korygując błędy. Posiadacz kwalifikacji na podstawie zdiagnozowanych potrzeb i możliwości uczestników, wykorzystując wiedzę z zakresu dydaktyki oraz teorii prowadzenia zajęć sportowych, przygotowuje plan szkolenia i konspekt zajęć. W trakcie realizowanych zajęć doskonali poziom sprawności fizycznej, umiejętności ruchowych uczestników i przekazuje wiedzę na temat sposobów bezpiecznego korzystania ze sprzętu. Podejmowane czyn- ności wykonuje z wykorzystaniem wiedzy dotyczącej bezpieczeństwa na/w obiektach wspinaczkowych. Osoba posiadająca kwalifikację swobodnie porusza się po obiektach wspinaczkowych i demonstruje nauczane techniki.

Zestaw 1. Wspinaczka jako dyscyplina sportowa

Poszczególne efekty uczenia się	Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia
Charakteryzuje dyscyplinę	– omawia historię wspinaczki, – opisuje rolę i zadania instruktora wspinaczki, – omawia skale wspinaczkowe, – omawia style i taktyki pokonywania dróg wspinaczkowych (np. w skałach, na boulderach, w czasie zawodów), – omawia aktualne możliwości uprawiania wspinaczki w Polsce i na świecie, – omawia różne formacje skalne i techniki ich pokonywania, – charakteryzuje wspinaczkę jako dyscyplinę sportu oraz formę rekreacji, – omawia prawa fizyki występujące w czasie uprawiania wspinaczki, – opisuje zasady utrzymania stabilności ciała w czasie wspinaczki, – omawia przeciwwskazania do uprawiania wspinaczki, – omawia przepisy prawne regulujące kwestie dostępu do rejonów wspinaczkowych, – omawia ścieżki rozwoju umiejętności wspinaczkowych.
Opisuje strukturę organizacyjną dyscypliny	– omawia organizację systemu współzawodnictwa sportowego we wspinaczce w Polsce i na świecie, – omawia zasady organizacji współzawodnictwa młodzieży, – omawia zasady rozgrywania konkurencji wspinaczkowych.
Charakteryzuje sprzęt wspinaczkowy	– omawia rodzaje uprzęży wspinaczkowych, – omawia rodzaje butów wspinaczkowych, – omawia rodzaje sprzętu asekuracyjnego i ich zastosowania, w tym przyrządów, lin, taśm, karabinków asekuracyjnych i ekspresów.
Charakteryzuje zasady bezpieczeństwa	– omawia sposoby oceny stanu sprzętu wspinaczkowego, – omawia sposoby konserwacji sprzętu wspinaczkowego, – omawia zasady użycia sprzętu wspinaczkowego, w tym automatów do autoasekuracji typu trublue, – omawia zagrożenia naturalne w trakcie wspinaczki w terenie (np. kruszyzna skalna, wyładowania atmosferyczne) i sposoby reagowania na nie, – omawia zagrożenia w trakcie wspinaczki na sztucznych obiektach (np. łączenie między materacami, dziura w materacu), – omawia najczęściej występujące urazy w czasie wspinaczki, – omawia zasady bezpiecznego przebywania w/na obiektach wspinaczkowych, – omawia bezpieczeństwo własne, – omawia sygnały alarmowe i reakcje na nie, – omawia komendy wspinaczkowe, – omawia zakres odpowiedzialności prawnej instruktora wspinaczki, – omawia rodzaje oraz wymogi dotyczące ubezpieczeń wspinaczy w krajach europejskich.

Zestaw 2. Demonstrowanie umiejętności wspinaczkowych

Poszczególne efekty uczenia się	Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia
Pokonuje drogę wspinaczkową o trudności 6c z dolną asekuracją	– przygotowuje i zakłada własny sprzęt wspinaczkowy, – przywiązuje linę do uprzęży, – stosuje kontrolę partnerską: sprawdza prawidłowość założenia uprzęży i sprzętu asekuracyjnego u partnera, – maksymalnie w drugiej próbie pokonuje drogę wspinaczkową, w sposób bezpieczny i poprawny, bez odpadnięcia, stosując w czasie prowadzenia poprawne komendy, – bezpieczne przewiązuje się przez stanowisko asekuracyjne.
Wiąże węzły	– demonstruje techniki wiązania węzłów na linie: ósemka, kluczka, flagowy oraz omawia zasady ich użycia, – demonstruje techniki wiązania węzłów samozaciskowych: bloker, stoper i prusik oraz omawia zasady ich użycia.
Zakłada stanowisko asekuracyjne	– buduje stanowisko dla „wędki” z dwóch punktów asekuracyjnych bez punktu centralnego, – buduje stanowisko dla „wędki” z wykorzystaniem stałego stanowiska z punktem centralnym w sposób oszczędzający kolucho stanowiska, – buduje prawidłowe stanowisko kierunkowe (np. motylek, pajączek).
Demonstruje techniki wspinaczkowe	– demonstruje technikę frontalną, – demonstruje technikę wspinaczki w przewieszeniu (boczną/skrętną), – demonstruje technikę stabilizacji ciała (efekt zawiasu), – demonstruje technikę rozpierania, – demonstruje technikę odpoczynku.
Asekuruje wspinającego się	– przygotowuje i zakłada własny sprzęt wspinaczkowy, – wpina karabinek zakręcany z przyrządem asekuracyjnym do uprzęży i linę do przyrządu asekuracyjnego w sposób niwelujący możliwość zgubienia sprzętu, – stosuje kontrolę partnerską: sprawdza prawidłowość założenia uprzęży i przywiązania się partnera, – asekuruje wspinającego się przed wpięciem pierwszego punktu asekuracyjnego, – asekuruje wspinającego się z wykorzystaniem przyrządu nieautomatycznego i półautomatycznego lub automatycznego, – wiąże węzeł flagowy w czasie asekuracji z nieautomatycznego przyrządu asekuracyjnego, – reaguje na komendy wspinającego się, – opuszcza wspinającego się na ziemię, – klaruje linę i przygotowuje ją do transportu.
Demonstruje techniki zjazdu	– demonstruje technikę samodzielnego zjazdu ze stanowiska w wysokim przyrządzie, – omawia technikę bezpiecznego wycofania się z drogi wspinaczkowej przed jej ukończeniem z różnego rodzaju punktów asekuracyjnych (ring, spit), – demonstruje technikę podchodzenia (prusikowania) z użyciem repsznurów.
Demonstruje techniki bezpiecznego odzyskiwania sprzętu z drogi wspinaczkowej	– demonstruje techniki odzyskiwania sprzętu z drogi wspinaczkowej przewieszonej, – demonstruje techniki odzyskiwania sprzętu z drogi wspinaczkowej przebiegającej trawersem.

Zestaw 3. Teoretyczne podstawy planowania zajęć ze wspinaczki sportowej

Poszczególne efekty uczenia się	Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia
Charakteryzuje teorię i metodykę sportu stosowane w planowaniu zajęć ze wspinaczki	– opisuje metody nauczania ruchu i formy organizacyjne prowadzenia zajęć stosowane w procesie nauczania wspinaczki, – omawia zasady nauczania technik stosowanych we wspinaczce, – klasyfikuje i omawia środki dydaktyczne stosowane w procesie nauczania wspinaczki w różnych grupach wiekowych, w tym: dobór i przygoto- wanie sprzętu, miejsce zajęć, ćwiczenia, gry i zabawy oraz pomoce dydaktyczne, – charakteryzuje cykle treningowe (makrocykle, mezocykle, mikrocykle), – charakteryzuje etapy szkolenia sportowego, – opisuje cele i zadania poszczególnych części jednostki treningowej, – omawia zasady przygotowania miejsca do zajęć ze wspinaczki.
Opisuje zagadnienia psychospołeczne dotyczące procesu nauczania – uczenia się	– opisuje sposoby budowania pozytywnych relacji z uczestnikami w grupie, – opisuje techniki motywacji w procesie nauczania, – opisuje sposoby zarządzania stresem.

Zestaw 4. Planowanie i realizowanie zajęć ze wspinaczki sportowej

Poszczególne efekty uczenia się	Kryteria weryfikacji ich osiągnięcia
Przygotowuje zajęcia ze wspinaczki	– określa cel główny szkolenia, – przygotowuje, w odniesieniu do celu, plan szkoleniowy, – wyznacza cele jednostki szkoleniowej, – dobiera ćwiczenia do tematu zajęć, – dobiera sprzęt w zależności od wieku, budowy i umiejętności uczestnika, – planuje przebieg zajęć, uwzględniając elementy takie jak: treści zajęć, dozowanie ćwiczeń, wykorzystanie miejsca ćwiczeń, ustawienie uczestni- ków zajęć itd., – uzasadnia dobór komponentów planu treningowego (treść, intensywność, objętość, częstotliwość) oraz uzasadnia ich dobór do zróżnicowanych potrzeb, możliwości i zainteresowań uczestników, jak również innych warunków (np. pogodowych, infrastruktury), – przygotowuje konspekt zajęć uwzględniający: cel zajęć i czas ich trwania, metody nauczania, środki dydaktyczne, formy organizacyjne, prognozowane warunki atmosferyczne, wiek i liczebność grupy, z zachowaniem obowiązującej we wspinaczce terminologii.
Organizuje zajęcia	– przygotowuje sprzęt do prowadzenia zajęć, w tym sprawdza jego stan techniczny i kompletność, – przygotowuje miejsce zajęć (np. sprawdza homologację ściany, ułożenie materaców lub crashpadów, natężenie ruchu), – zakłada stanowiska i przygotowuje liny do wspinaczki z górną asekuracją, – ustala poziom umiejętności wspinaczkowych oraz warunki psychofizyczne uczestników szkolenia, – dokonuje podziału uczestników na zespoły, – dobiera sprzęt dla uczestników zajęć.
Prowadzi zajęcia	– omawia temat i cel zajęć z uczestnikami, – omawia zasady bezpiecznego korzystania z obiektów szkoleniowych, – prowadzi rozgrzewkę, – utrzymuje kontakt z grupą (np. nawiązuje kontakt wzrokowy, reaguje na sygnały zmęczenia, na sygnały braku zrozumienia instrukcji, komunikuje się z uczestnikami z zachowaniem obowiązującej terminologii), – egzekwuje prawidłowe ustawienie i poruszanie się uczestników podczas zajęć, – ustawia się względem grupy, umożliwiając wszystkim uczestnikom dobrą widoczność prezentowanych ćwiczeń, – stosuje zróżnicowane metody nauczania, formy organizacyjne i środki dydaktyczne dostosowane do celu zajęć i możliwości uczestnika, – naucza technik wspinaczkowych, – dobiera, opisuje i demonstruje stosowane ćwiczenia, – nadzoruje i kontroluje wykonywanie ćwiczeń przez uczestników, – koryguje błędy techniczne i taktyczne, – mobilizuje do wysiłku fizycznego, w tym stosuje zachęty słowne, pochwały, – reaguje w sytuacjach niebezpiecznych, – omawia zgodne z etyką wspinaczkową postawę i zachowanie, – przygotowuje i prowadzi zajęcia teoretyczne, – podsumowuje zajęcia i poziom realizacji zadania.

6. Wymagania dotyczące walidacji i podmiotów przeprowadzających walidację

1. Etap weryfikacji

1.1. Metody

W czasie weryfikacji możliwe jest stosowanie następujących metod:
– analiza dowodów i deklaracji,
– test teoretyczny,
– rozmowa z komisją walidacyjną, zwaną dalej „komisją” (wywiad swobodny),
– obserwacja w warunkach symulowanych lub rzeczywistych.

1.2. Zasoby kadrowe

Komisja składa się z minimum 2 osób.
Każdy z członków komisji musi spełniać następujące wymagania:
– posiada co najmniej tytuł instruktora wspinaczki Polskiego Związku Alpinizmu (PZA) lub kwalifikację „Planowanie i prowadzenie zajęć ze wspinaczki sportowej” lub legi- tymację instruktora sportu o specjalności wspinaczka sportowa wydaną przed wejściem w życie ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów (Dz. U. poz. 829),
– odbył w ciągu ostatnich 3 lat unifikację w zakresie wiedzy i umiejętności zawartych w kwalifikacji, zorganizowaną przez instytucję certyfikującą lub podmiot przez nią wskazany,
– przeprowadził minimum 180 dni szkoleniowych ze wspinaczki sportowej,
– posiada umiejętności związane z egzaminowaniem/ocenianiem (poświadczone zaświadczeniem, oświadczeniem, umową o pracę, kontraktami itp.). Ponadto co najmniej 1 z członków komisji spełnia jeden z poniższych warunków:
– posiada doświadczenie w zakresie działań związanych z wdrażaniem Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji,
– uczestniczył jako członek komisji w co najmniej dwóch procesach walidacyjnych dotyczących niniejszej kwalifikacji.

1.3. Sposób organizacji walidacji oraz warunki organizacyjne i materialne

Za pomocą obserwacji w warunkach symulowanych i rzeczywistych potwierdzane jest posiadanie efektów uczenia się zawartych w zestawie 2 „Demonstrowanie umiejętności wspinaczkowych”.
Za pomocą testu teoretycznego połączonego z rozmową z komisją (wywiadem swobodnym) potwierdzane jest posiadanie efektów uczenia się zawartych w zestawie 1 „Wspinaczka jako dyscyplina sportowa” i 3 „Teoretyczne podstawy planowania zajęć ze wspinaczki sportowej”.
Pozytywne potwierdzenie efektów uczenia się zawartych w zestawach 1, 2 i 3 dopuszcza do odbycia 8-dniowej praktyki (minimum 64 godziny) w minimum 1 rejonie wspinacz- kowym na naturalnych obiektach oraz na sztucznym obiekcie wspinaczkowym. W trakcie praktyki potwierdzane jest posiadanie efektów uczenia się zawartych w zestawie 4 „Planowanie i realizowanie zajęć ze wspinaczki sportowej”. Praktyka musi odbywać się u asesora walidacyjnego z listy określonej przez instytucję certyfikującą. Instytucja certyfikująca określa wymagania dla asesora.
Warunkiem potwierdzenia efektów uczenia się zawartych w zestawie 4 jest przedstawienie komisji dowodów i deklaracji, które zawierają:
– plan szkoleń wraz z wyznaczonymi celami,
– konspekty poszczególnych zajęć,
– kartę praktyk,
– pozytywną opinię asesora walidacyjnego. Karta praktyk wypełniana przez praktykanta musi zawierać następujące elementy/zagadnienia:
– miejsce realizacji zajęć,
– rodzaje wykonywanych ćwiczeń,
– ocenę postępów uczestników zajęć. Opinia asesora musi zawierać ocenę:
– znajomości zagadnień technicznych,
– znajomości terenu działania,
– dostrzegania i korygowania błędów popełnianych przez kursantów,
– bezpieczeństwa szkolenia,
– umiejętności dydaktycznych, w tym sposobu przekazywania informacji. Instytucja certyfikująca zapewnia:
– dostęp do obiektu wspinaczkowego z drogami wspinaczkowymi o trudności 6c wymaganymi do przeprowadzenia weryfikacji,
– warunki umożliwiające przeprowadzenie testu teoretycznego,
– warunki umożliwiające przeprowadzenie rozmowy z kandydatem,
– listę asesorów walidacyjnych, u których możliwe jest odbycie praktyki,
– apteczkę pierwszej pomocy,
– urządzenie do wideorejestracji obserwacji w warunkach symulowanych i rzeczywistych. Sprzęt służący do asekuracji na drodze ubezpieczonej: atestowane liny pojedyncze, przyrządy asekuracyjne nieautomatyczne, półautomatyczne i automatyczne, ekspresy – są zapewniane zgodnie z osobnymi ustaleniami.

2. Etapy identyfikowania i dokumentowania

Nie określa się

7. Warunki, jakie musi spełniać osoba przystępująca do walidacji

Warunkiem przystąpienia do walidacji jest przedstawienie dokumentów poświadczających:

pełną zdolność do czynności prawnych,
prowadzenie 20 dróg w stopniu trudności minimum 7a, w minimum dwóch różnych rejonach skalnych (wykaz przejść),
ukończenie kursu udzielania pierwszej pomocy w wymiarze nie mniejszym niż 8 godzin, nie wcześniej niż 3 lata przed przystąpieniem do walidacji, zawierającego następujące tematy:
- ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca wypadku,
- ocena stanu poszkodowanego,
- kontrola czynności życiowych,
- postępowanie z poszkodowanym nieprzytomnym,
- podstawowe czynności podtrzymywania życia,
- postępowanie w przypadku zachorowań i stanów nagłych, bólu w klatce piersiowej, drgawek,
- postępowanie w przypadku krwotoków, poważnych ran, oparzeń i odmrożeń,
- postępowanie w przypadku urazów kostno-stawowych oraz urazów głowy i kręgosłupa,
wykształcenie średnie lub średnie branżowe,
niekaralność związaną z wykonywaniem działalności zawodowej w obszarze objętym kwalifikacją (oświadczenie o niekaralności),
brak przeciwwskazań do uprawiania wspinaczki i prowadzenia zajęć (zaświadczenie lekarskie),
ubezpieczenie OC na czas weryfikacji na kwotę nie mniejszą niż 200 tys. zł,
inne ubezpieczenia wymagane przez prawo lokalne obowiązujące w miejscu i czasie prowadzenia walidacji. Dodatkowo, każdy kandydat posiada: własną atestowaną uprząż wspinaczkową i nieautomatyczny przyrząd asekuracyjny, 3 karabinki zakręcane typu HMS oraz 2 pętle z rep- sznura o średnicy 5–6 mm i długości minimum 60 cm. Asesor walidacyjny ocenia i dopuszcza sprzęt do użycia w trakcie weryfikacji.Sprzęt służący do asekuracji na drodze ubezpieczonej (ekspresy, liny, atestowane taśmy wspinaczkowe, przyrządy asekuracyjne półautomatyczne i automatyczne) jest zapewniany zgodnie z osobnymi ustaleniami.